การออกกำลังกาย เป็นยาวิเศษที่ช่วยทั้งป้องกันหรือรักษาโรคต่าง ๆ ที่อาจก่อให้เกิดความพิการหรือถึงแก่ชีวิตได้ จากสถิติการตายแต่ละปีของคนอเมริกัน 70 เปอร์เซ็นต์ หรือประมาณ 1.5 ล้านคน เสียชีวิตด้วย โรคยอดนิยม 7 อันดับแรก คือ โรคหัวใจ, มะเร็ง, เส้นเลือดในสมองแตก, ความดันโลหิตสูง, ถุงลมปอดพองเรื้อรัง, เบาหวาน และกระดูกผุ
โรคอื่น ๆ ที่การออกกำลังกายช่วยได้คือ ภาวะอ้วน, ข้ออักเสบ, โรคซึมเศร้าและไขมันในเลือดสูง โดยจะช่วยป้องกัน การพิการและการเสียชีวิตก่อนวัยอันสมควร
เมื่อเราพูดถึงเรื่อง ยา เรามักจะนึกไปถึงยาเม็ดหรือของบางอย่างที่ใช้รับประทานหรือฉีด การออกกำลังกายจะไม่ใช่การที่ร่างกาย ได้รับ แต่เป็นการที่ร่างกาย ทำ การเขียนใบสั่งให้ออกกำลังกาย ก็เหมือนกับการเขียนใบสั่งยาเช่นกัน อย่างเช่นชนิดของ การออกกำลังกาย ก็เปรียบได้กับประเภทของยา ยาปฏิชีวนะ, ยาแก้แพ้, ยาลดการอักเสบ เป็นต้น ความถี่ของการออกกำลังกายใน 1 วัน ใน 1 อาทิตย์ ก็เหมือนกับการกินยากี่ครั้งต่อวัน ก่อนหรือหลังอาหาร ข้อเสีย, ผลข้างเคียงของการใช้เป็นต้น มีหลักฐานทางการแพทย์มากมาย ที่สนับสนุนการออกกำลังกาย ว่าช่วยในการรักษาและป้องกันโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ
การออกกำลังกายไม่เพียงแต่มีประโยชน์ต่อโรคบางโรคเท่านั้น การออกกำลังกายยังช่วยให้ร่างกายโดยรวมดีขึ้นอีกด้วย การแข็งตัว ของเลือดดีขึ้น อารมณ์ดีขึ้น ลดความวิตกกังวล บุคลิกดีขึ้น กำลังดีขึ้น ร่างกายแข็งแรง และมีความรู้สึกสบาย (อาจจะเกิดจากการกระตุ้น ให้มีสารเอนดอร์ฟีน ออกมาในเลือดก็ได้) ช่วยให้วิถีชีวิตเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น เช่น นิสัยการบริโภคอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย หยุดการสูบบุหรี่ที่เป็นการบั่นทอนสุขภาพ และกระตุ้นให้เกิดความคิดสร้างสรรค์มากยิ่งขึ้น
ยิ่งไปกว่านั้นการออกกำลังกายยังช่วยให้การทำงานของอวัยวะต่างๆ ของร่างกายดีขึ้น เช่น กล้ามเนื้อ, ข้อต่อ, กระดูก ซึ่งไม่สามารถ หาได้จากการใช้ยา หรือการผ่าตัด แม้ว่าในการรักษาแบบเดิมๆ ในระยะพักฟื้นมักนิยมให้หยุดพักและงดการออกกำลังกายเลยก็ตาม
นักศึกษาแพทย์ใช้เวลาเป็นปีเพื่อเรียนวิชาเกี่ยวกับยาและวิธีการสั่งยา แต่บ่อยครั้งเมื่อเวลาจบมารักษาจริง ๆ ยาเหล่านั้นอาจจะ ไม่ค่อยได้ใช้กันแล้ว นักศึกษาแพทย์ไม่ได้รับการสอนเกี่ยวกับการเขียน ใบสั่งออกกำลังกาย ที่เป็นยาวิเศษสำหรับทุก ๆ คน
ลองมาดูประโยชน์ของการออกกำลังกายสำหรับโรคร้ายแรงที่เราพบกันบ่อย ๆ กันบ้าง
โรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
ซึ่งเป็นสาเหตุตายบ่อยที่สุด ประมาณ 2,000 คน ต่อวันในสหรัฐอเมริกา การออกกำลังกายร่วมกับการควบคุมอาหาร จะช่วยให้การทำงานของหัวใจดีขึ้น ลดปัจจัยเสี่ยงของการเป็นโรคนี้ เช่น ความดันโลหิตสูง, คอเลสเตอรอลสูง และภาวะอ้วน ช่วยให้มีจิตใจและสังคมดีขึ้น และที่สำคัญคือช่วยให้มีชีวิตยืนยาวขึ้น การออกกำลังกายจะช่วยให้ร่างกายกลับมาทำงานได้อย่างเดิมอีก ซึ่งหาไม่ได้จากการใช้ยาหรือการผ่าตัด
ความดันโลหิตสูง
มีหลักฐานที่ยืนยันว่าการออกกำลังกายเป็นการรักษาที่ได้ผลดีที่สุดสำหรับความดันโลหิตสูงในระยะเริ่มแรกหรือสูงปานกลาง และได้ประโยชน์พอควรสำหรับความดันโลหิตสูงมากๆ การออกกำลังกายแบบแอโรบิคจะช่วยลดความดันโลหิตลงได้โดย ที่ไม่ต้องพึ่งยาเลย และยังหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงของการใช้ยาลดความดันเป็นเวลานานอีกด้วย อย่างไรก็ตาม หากหยุดออกกำลังเพียง 2 อาทิตย์ ความดันโลหิตที่ลดลงก็จะกลับไปอย่างเดิม การที่ความดันจะลดได้มากน้อยเพียงใดยังขึ้นอยู่กับชนิดของการออกกำลังกาย ระยะเวลาที่ออกกำลัง ความหนัก แล้วก็การตอบสนองต่อการออกกำลังของแต่ละคนอีกด้วย ดังนั้นการออก ใบสั่งออกกำลัง จึงต้องขึ้น อยู่กับแต่ละคนด้วย การออกกำลังกายเพื่อต้องการลดความดันโลหิตยังได้ผลดีกว่าการลดน้ำหนักตัว หรือการลดปริมาณเครื่องดื่มที่มี แอลกอฮอล์หรือลดปริมาณเกลือที่รับประทาน
เบาหวาน
การออกกำลังกายช่วยป้องกันหรือยืดระยะเวลาการเกิดโรคแทรกซ้อนได้ เช่น โรคของเส้นเลือดในสมอง, หัวใจ, ไต, ตา และ ขา ในคนที่เป็นเบาหวานมักมีความดันโลหิตสูง และปริมาณไขมันในเลือดที่ผิดปกติ การออกกำลังกายจะช่วยเพิ่มการทำงานของ อินซูลินในการเผาผลาญน้ำตาล ทำให้ลดความต้องการการใช้ยาอินซูลินให้น้อยลง ซึ่งทำให้มีโอกาสเป็นโรคของเส้นเลือดน้อยลง หลักการ รักษาเบาหวานคือพยายามรักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่น่าพอใจและพยายามป้องกันการเกิดโรคแทรกซ้อน การออกกำลัง กาย จะเข้ามาช่วยในส่วนนี้ได้ ทำให้ผู้ป่วยเบาหวานมีสุขภาพดีขึ้นและมีชีวิตยาวขึ้น
ข้ออักเสบ
สำหรับผู้ป่วยรูมาตอยด์หรือข้อเสื่อม การออกกำลังกายช่วยเพิ่มความทนทาน ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ทำให้ข้องอได้ดีขึ้น ทำงานได้มากขึ้น
กระดูกผุ
หญิงที่หมดประจำเดือนแล้ว และชายที่มีอายุมาก ๆ จะมีปัญหาของกระดูกผุ ปริมาณแคลเซี่ยมที่มีอยู่ตามกระดูกจะลดลง ทำให้ระบบกล้ามเนื้อกระดูกอ่อนแอลง เตี้ยลง กระดูกหักง่าย โดยเฉพาะที่หลังและสะโพก หรือยิ่งไปกว่านั้นเดินลำบาก หรือเดินแล้วเจ็บ การออกกำลังกายที่สม่ำเสมอจะช่วยป้องกันและควบคุมโรคนี้ได้
ปริมาณไขมันในเลือดสูง
การออกกำลังกายช่วยลดปริมาณรวมของโคเลสเตอรอล และระดับไตรกลีเซอไรด์ และเพิ่มปริมาณโคเลสเตอรอล ชนิด ความหนาแน่นสูงที่ช่วยป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน
ภาวะอ้วน
การมีน้ำหนักที่มากเกินไปเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลายโรค เช่น โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน มะเร็งบางชนิด การออกกำลังกายที่เหมาะสมจะช่วยลดน้ำหนักตัว ร่วมไปกับการควบคุมอาหารด้วย
ภาวะซึมเศร้า
การออกกำลังกายจะช่วยลดความวิตกกังวล ความซึมเศร้า รู้สึกสบายขึ้นจากการหลั่งของเอนดอร์ฟีนออกมา นอกจากนี้ยังพบว่าการที่ให้ผู้ป่วยด้วยโรคซึมเศร้าเดินหรือวิ่งออกกำลังจะดีกว่าการนั่งคุยกับผู้ป่วยเสียอีก
การออกกำลังที่จะช่วยบรรเทาอาการของโรคต่าง
ๆ ข้างต้นได้ ต้องออกกำลังอย่างสม่ำเสมออย่างน้อย
4
ครั้งต่อสัปดาห์ เป็นการออกกำลังที่รู้สึกสนุก
ไม่เจ็บ หรือเมื่อยล้าเกินไป
และต้องชอบการออกกำลังประเภทนั้น
ๆ ด้วย การเดินทางไปออกกำลังต้องไม่ไกล
ไม่ลำบาก
มีค่าใช้จ่ายที่ไม่มากจนเกินไป
ส่วนใหญ่เป็นการออกกำลัง
แบบแอโรบิค เช่น การเดิน
การวิ่งเหยาะๆ
การถีบจักรยาน การว่ายน้ำ
เลือกออกกำลังซัก 2-3
อย่าง เป็นตัวเลือก
อย่าออกกำลังชนิดใดชนิดหนึ่งเพียงอย่างเดียว
ระยะเวลาที่ออกกำลังควรทำให้ได้ต่อเนื่องกันอย่างน้อย
30 นาที
และพยายามให้ร่างกายมีกิจกรรมในชีวิตประจำวันที่ต้องเคลื่อนไหวอยู่บ่อย
ๆ