ฝ่าเท้าอักเสบจากการวิ่ง

คอลัมน์ หมอสนาม

*นพ.ธีรวัฒน์ กุลทนันทน์ และคณะ*

สัปดาห์นี้มีคำถามมานักวิ่งชื่อว่า **คุณวิศาล** ถามมาว่า

"ผมอายุ 38 ปี สูง 177 ซม. หนัก 72 กก. ออกกำลังกายด้วยการวิ่งเป็นประจำ 3-4 ครั้งต่อสัปดาห์ ครั้งละ 5-6 กม. (ใช้เวลาในการวิ่งแต่ละครั้งราว 35-40 นาที) เป็นเวลา 5 ปีมาแล้ว แต่เมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมา เริ่มมีการเจ็บที่ฝ่าเท้า ค่อนไปทางส้นเท้าซ้าย โดยเฉพาะตอนตื่นนอนใหม่ๆ ได้ไปพบแพทย์และได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นอาการของเอ็นฝ่าเท้าอักเสบ ได้ยามารับประทานพร้อมวิธีปฏิบัติตัวต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนรองเท้าวิ่ง, บริหารเอ็นร้อยหวาย ฯลฯ แต่จนถึงวันนี้อาการที่ว่าก็ยังคงเป็นอยู่ คำถามที่อยากถามมากๆ เลยคือ ช่วงที่ทานยาอยู่ (ยาประเภทคลายกล้ามเนื้อนอร์จีสิค) อาการปวดน้อยลงมาก ถ้าซื้อยาประเภทนี้มารับประทานเองจะเป็นอันตรายหรือไม่ และเคยรู้มาว่ามีการฉีดยาประเภทสเตียรอยด์ไปที่บริเวณที่ปวดโดยตรงเลย มันจะทำให้หายเร็วกว่ามากมั้ยครับ และอันตรายแค่ไหน"

ผมขอเชิญ **อ.นพ.บวรรัฐ วนดุรงค์วรรณ** แพทย์ประจำสาขาเวชศาสตร์การกีฬา ภาควิชาศัลยศาสตร์ออร์โธปิดิคส์และกายภาพบำบัด คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ตอบดังนี้ครับ

อาการที่กล่าวมา คุณวิศาลน่าจะเป็นโรคพังผืดใต้ฝ่าเท้าอักเสบครับ จุดมุ่งหมายของการรักษาโรคนี้คือ 1.ลดแรงที่กระทำต่อพังผืดใต้ฝ่าเท้า 2.การบริหารกล้ามเนื้อน่องโดยการยืดเหยียดและเสริมความแข็งแรง และ 3.การลดการอักเสบของพังผืดใต้ฝ่าเท้า

การลดแรงที่กระทำต่อพังผืดใต้ฝ่าเท้าอาจทำได้โดย การลดน้ำหนักตัว ลดกิจกรรมที่มีการกระแทกพื้นของเท้า เช่น การเดินหรือวิ่งในช่วงแรกที่มีอาการเจ็บปวด ตลอดจนการใช้อุปกรณ์เสริมพื้นด้านในของรองเท้า เช่น แผ่นเสริมอุ้งเท้า หรือแผ่นกันการกระแทกของส้นเท้า

การบริหารกล้ามเนื้อน่องโดยการยืดเหยียดกล้ามเนื้อ การนวดฝ่าเท้าโดยใช้เท้ากลิ้งไปบนขวดน้ำที่วางนอนบนพื้นราบ ในตำแหน่งส้นเท้าที่เจ็บในตอนเช้าก็อาจช่วยทุเลาอาการลงได้ สำหรับการบริหารเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อน่อง อาจทำได้โดยให้วางเท้าบนพื้นราบ บนผ้า พยายามใช้ปลายนิ้วเท้าดึงผ้าเข้ามาหาตนเอง โดยที่ส้นเท้ายังสัมผัสอยู่กับพื้น หรืออาจบริหารโดยใช้นิ้วเท้าคีบลูกหินหรือเหรียญบนพื้น ในขณะที่ส้นเท้าสัมผัสพื้น หลังจากนั้นนำลูกหินหรือเหรียญใส่ถ้วย เหล่านี้ก็จะเป็นการช่วยบริหารกล้ามเนื้อน่องให้แข็งแรง

การลดการอักเสบที่พังผืดใต้ฝ่าเท้า อาจทำได้โดยให้ยาทานด้านการอักเสบหรือฉีดยาประเภทสเตียรอยด์เฉพาะที่เข้าไปที่ตำแหน่งที่มีการอักเสบ

สำหรับคำถามของคุณวิศาลเรื่อง **ยานอร์จีสิค** นั้น ยานอร์จีสิคจัดเป็นยาประเภทคลายกล้ามเนื้อ ซึ่งมีส่วนผสมของยาแก้ปวดพาราเซตามอลอยู่ด้วย ยานี้ค่อนข้างปลอดภัยแต่ควรจะใช้ในความควบคุมของแพทย์ครับ ส่วนคำถามเรื่องการฉีดยาสเตียรอยด์เฉพาะที่ การฉีดยาเพียงแค่ลดอาการอักเสบลงได้ระยะเวลาหนึ่งเท่านั้น ตราบใดที่ยังไม่ได้แก้ไขที่สาเหตุ โดยทั่วไปจะลดอาการปวดได้ประมาณ 3-6 เดือน ผลแทรกซ้อนจากการฉีด มีการรายงานถึงการฉีกขาดของพังผืดใต้ฝ่าเท้า และการฝ่อของไขมันที่รองส้นเท้าครับ

หวังว่าคุณวิศาลคงจะพอเข้าใจนะครับ ถ้ามีข้อสงสัยหรือคำถามประการใดเกี่ยวกับการออกกำลังกายหรือเล่นกีฬากรุณาส่งไปที่สาขาเวชศาสตร์การกีฬา ภาควิชาศัลยศาสตร์ออร์โธปิดิคส์ฯ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล หรือ Email address sisportsmed@hotmail.com สวัสดีครับ